The Plastic People of the Universe

The Plastic People of the Universe

Rok założenia	1968
Pochodzenie	Czechy
Gatunek	rock
Skład
Vratislav Brabenec Josef Janíček Jiří Kabeš Eva Turnová Josef Karafiát Jaromír Kvasnička
Byli członkowie
Milan „Mejla” Hlavsa Paul Wilson Jan Brabec Ivan Bierhanzl Pavel Zeman Ludvík „Eman” Kandl
Strona internetowa

The Plastic People of the Universe – czeski zespół undergroundowy, grający rocka symfonicznego i psychodelicznego, symbol czeskiej opozycji wobec władzy socjalistycznej.

Zespół założyli Milan Hlavsa, Josef Janíček, Jiří Kabeš i Jan Brabec we wrześniu 1968. Grupa przyjęła nazwę zaczerpniętą z tytułu piosenki Plastic People z albumu Absolutely Free Franka Zappy, inspirując się dodatkowo twórczością Andy Warhola.

Już na początku kariery władza prześladowała ich za obcojęzyczną nazwę i wykonywanie utworów muzyków angielskich i amerykańskich, takich jak The Velvet Underground czy Lou Reed. Po roku nakazano im zwrot sprzętu nagłaśniającego, który otrzymali z Centrum Kultury w Pradze. Kiedy w 1971 roku odmówili zmiany repertuaru, zaczęli mieć kłopoty z władzami – nie mogli występować na oficjalnych koncertach, a ich muzyka była nieobecna w mediach. Starano się także zmusić muzyków do obcięcia długich włosów.

W 1972 roku do zespołu dołączył freejazzowy saksofonista Vratislav Brabenec i wkrótce potem skrystalizowało się brzmienie zespołu oparte na połączeniu rocka psychodelicznego, jazzu i czeskiego folkloru.

Koncerty zespołu były pacyfikowane przez milicję, doszło nawet do tego, że w 1974 po występie w Rudolfowie koło Czeskich Budziejowic, zmotoryzowany oddział milicji, próbując rozpędzić zebranych, najeżdżał motorami i samochodami na publiczność.

W lutym 1976 roku, po jednym z nielegalnych, prywatnych występów, czterej muzycy grupy i wokalista zespołu DG 307 zostali aresztowani. Milicja przygotowała pokazowy proces „długowłosych chuliganów”. By ukazać ich w jak najgorszym świetle, zakazano im ścinania włosów w więzieniu, by w telewizji wyglądali na wandali. Wśród aresztowanych znalazł się charyzmatyczny menadżer zespołu i poeta, Ivan Martin Jirous. W czasie procesu obrońcy muzyków odwoływali się do literatury radzieckiej, w tym do Lenina, by ukazać ułomność administracji. Proces był impulsem dla całej opozycji, która solidaryzując się z zatrzymanymi muzykami, w grudniu 1976 r. zaczęła zbierać podpisy pod deklaracją znaną jako Karta 77.

Milana Hlavsę na skutek nacisków społecznych zwolniono jeszcze przed procesem, a pozostałym muzykom złagodzono wyroki.

By uniknąć kolejnych aresztowań za chuligaństwo, zespół rozpoczął występy w wiejskich posesjach prywatnych. W taki właśnie sposób doszło do słynnego występu w domu Václava Havla w Hradeczku, w kwietniu 1978 roku. Zarejestrowany wtedy materiał, posłużył do wydania płyty „Egon Bondy’s Happy Hearts Club Banned”, składającej się z tekstów kontrowersyjnego poety i filozofa Egona Bondego.

Płyty zespołu ukazywały się oficjalnie jedynie za granicą, „Egon Bondy's Happy Hearts Club Banned” wytłoczono w Irlandii, a wydano we Francji. Do Czechosłowacji płyty trafiały tak zwanym systemem „na Bacha”, polegającym na oklejaniu płyt mylnymi okładkami.

Kapelę, poza kontrowersyjnym – jak na owe czasy – wyglądem i tekstami, cechowała również nietypowa aranżacja sceny na czas występów. W czasie jednego z koncertów wywiesili na sznurkach dziesiątki wędzonych śledzi. Często zaczynali występy utworem „Podwieczorek”, który składał się na zwykły posiłek na scenie, przerywany krótkim motywem instrumentalnym.

Zespół nagrał w sumie 8 płyt, instrumentację do noweli „Jak będzie po śmierci” Ladislava Klímy i udźwiękowili „Pasje wielkanocne”.

W ramach represji domy, w których występował zespół były niszczone; dom nieopodal Czeskiej Lipy spalono trzy tygodnie po ich występie, a dom w Rychnowie po przejęciu przez państwo, jeszcze przed całkowitą wyprowadzką mieszkańców, został wysadzony w powietrze. Zarówno Milana Hlavsę, jak i innych członków zespołu wielokrotnie przesłuchiwano i bito. Do wyjazdu z Czechosłowacji zmuszono jednego z muzyków – Vratislava Brabenca. Na skutek represji zespół ostatecznie zaprzestał działalności w 1986 r.

Po rozwiązaniu The Plastic People of the Universe Milan Hlavsa założył grupę Půlnoc, a Ivan Jirous podziemne pismo „Vokno”. Ten ostatni spędził w sumie osiem lat w więzieniach i został zwolniony jako jeden z ostatnich więźniów politycznych w grudniu 1989 roku.

Po upadku komunizmu grupa Půlnoc wystąpiła wspólnie z Lou Reedem, i to trzykrotnie, m.in. w Białym Domu przed prezydentami Czech i USA. W 1997 roku nastąpiła na krótko reaktywacja The Plastic People of the Universe, jednak muzycy nie mogli się zgodzić co do nowego repertuaru – Hlavsa pragnął iść w stronę techno.

W listopadzie 1999 roku po raz pierwszy wystąpili w Polsce, uświetniając obchody 10. rocznicy Festiwalu Kultury Czeskiej we Wrocławiu.

Dyskografia

• Muž bez uší (1969-72)
• Vožralej jak slíva (1973-75)
• Egon Bondy’s Happy Hearts Club Banned (1974)
• Ach to státu hanobení (1976-77)
• Pašijové hry velikonoční (1978)
• Jak bude po smrti (1979)
• Co znamená vésti koně (1981)
• Kolejnice duní (1977–82)
• Hovězí porážka (1983–84)
• Půlnoční myš (1985–86)
• Bez ohňů je underground (1992–93)
• The Plastic People of the Universe (1997)
• For Kosovo (1997)
• 10 let Globusu aneb underground v kostce (2000)
• Milan Hlavsa – Než je dnes člověku 50 – poslední dekáda (2001)
• Líně s tebou spím – Lazy Love/ In Memoriam Mejla Hlavsa (2001)
• Pašijové hry/ Passion Play (with Agon Orchestra) (2004)
• Do lesíčka na čekanou (2007)
• Magor’s Shem (40 Year Anniversary Tour PPU 1968-2008) (2008)
• Maska za maskou (2010)

Bibliografia

• Krótka historia czeskiego plastiku, „Gazeta Wyborcza”, 12 maja 2006.